Cliënten in de forensische zorg hebben niet zelden een verhaal waarin opgroeien met huiselijk geweld, trauma en andere psychische pijn de rode draad vormen. Ergens in detentie en zorg komt vaak een keerpunt – sommigen worden zelfs hulpverlener en zetten hun ervaring in als iets positiefs. In deze portretserie komen drie mannen in beeld: wat is het verhaal achter het strafblad? Wat hielp hen door hun slechtste momenten, en waar staan ze nu? ‘Hersteld’ is een lopend project waarin ik nog meer van deze verhalen hoop te vertellen.
Met alle drie de geportretteerden bezocht ik een plek die voor hen symbool staat voor die donkere periode, de hel. Voor de een was dat de plek waar ze vast zaten, voor de ander een rijtjeshuis waar in hun jeugd het zaadje werd geplant voor pijn en eenzaamheid – en voor de destructieve manier om ermee om te gaan.
Daarna deelden ze iets wat belangrijk was voor hun ommekeer en herstel. Wat dat was loopt uiteen, maar bij allemaal ging dat gepaard met echt contact met een ander.
We sloten af met een portret dat de mooie persoon laat zien die na die periode tevoorschijn is gekomen. Het viel me op hoe zacht ze alle drie uit hun ogen kijken. Niet soft of week, maar alsof ze al die hardheid van vroeger echt hebben overwonnen en hun kracht niet halen uit hardheid maar uit vergeving.
Vooral voor Jay en Niel, die al lang niet op die plek waren geweest, was het bezoek en het fotograferen louterend, lieten ze zelf weten. Ik ben dankbaar dat ik met mijn camera een stukje van hun verhaal mocht zijn.
‘Hersteld’ is een lopend project. Ik ontmoet heel graag meer mensen die hun verleden achter zich hebben gelaten en hun ervaringen in detentie omzetten in iets positiefs, en willen meewerken aan deze serie. Inzetten van ervaring hoeft niet als ervaringsdeskundige, het kan ook door de manier waarop je in het leven staat en bijvoorbeeld hoe je met je buurt omgaat.
Als je meer wilt weten over de serie of in contact wilt komen met de geportretteerden of de fotograaf, dan kan dat via info@kimvandewetering.nl
In maart 2023 wordt er in twee tijdschriften een artikel over de serie gepubliceerd, link daarnaar plaats ik dan ook hier.
Het verhaal van Niel
Hel
’s Nachts kon hij de H op het dak van het ziekenhuis zien. Zijn vrouw lag daar, en kon elk moment bevallen van hun zoontje. Zelf zat Niel in de gevangenis aan de andere kant van de straat. Voor de zoveelste keer.
Als baby wordt Niel afgestaan ter adoptie. Hij voelt zich verloren, maar gaat veel houden van zijn adoptieouders. Wanneer hij hen kort na elkaar verliest aan kanker, knapt er iets. Hij kan niet meer omgaan met het verdriet, de woede en zijn rechtvaardigheidsgevoel. Alle problemen lost hij op met zijn vuisten en daardoor belandt hij vaak in straatgevechten, en detentie. Op zoek naar het gevoel van familie vindt hij dat op straat – maar hij vindt er ook wapens, mensenhandel en andere vormen van keiharde criminaliteit. Vanaf dan kent zijn leven vele dieptepunten, het laagste is als zijn vrouw moet bevallen terwijl hij vast zit.
Op de foto staat Niel op het paadje tussen gevangenis en ziekenhuis. In de achtergrond zie je de H.
Herstel
Voor de zoveelste keer in de gevangenis. Maar ook de laatste: hij besluit tot een ommekeer, een opleiding afronden en er zijn voor zijn gezin. Zijn vrouw, dochter en zoontje trekken hem erdoorheen, uit de onderwereld. Op alle gezinsleden heeft zijn verleden sporen achtergelaten, maar ze blijven achter Niel staan en in hem geloven terwijl hij zijn leven betert.
Zonder slag of stoot gaat dat niet. Er blijven rapporten over Niel circuleren bij gemeentes en instanties die hem als gevaarlijk bestempelen. Hierdoor heeft hij nu al maanden eigenlijk geen werk meer, en zit hij in financiële problemen. Verschillende ouders die hun kind het foute pad op zien gaan, hebben zich al hard gemaakt voor zijn rehabilitatie. Ze willen dat juist Niel hun kind helpt, precies vanwege zijn ervaringen met criminaliteit. Vooralsnog helpt het niet; de deur van instanties blijft dicht. Maar zoals hij zelf zegt: ooit gaan alle deuren weer open. Het goede zal altijd overwinnen.
Held
Voor je staat iemand die van zijn pijn zijn kracht heeft gemaakt. Iemand met tatoeages op zijn gezicht, imponerende spierballen en een gouden tand, maar met zachte ogen – en een vriendelijk Twents accent. Hij wil niks liever dan een positief rolmodel zijn voor zijn eigen kinderen en voor al die jongeren die net als hij deed hun pijn omzetten in woede en in de criminaliteit dreigen te verdwijnen.
Niel richtte in 2013 zijn eigen bedrijf op, DHC Coaching, en gaf daarmee o.a. weerbaarheidstrainingen, conflictbemiddeling, preventie en coaching aan jongeren en hun ouders. Dat liep goed, maar vanwege de verschenen rapporten moest hij er de stekker uit trekken. Hij hoopt weer organisaties te vinden die met hem willen werken of misschien een vacature hebben.
Het verhaal van Piet
Hel
Hoog lijken de muren van de Bijlmerbajes van een afstandje niet, maar dat was wel anders toen Piet ertussen opgesloten zat.
Er werd bij Piet vroeger thuis niet gevoeld en niet gesproken, en zeker niet over zijn vader die vertrok toen Piet één was. Hij miste aansluiting, met zijn moeder en zussen, zijn stiefvader, maar ook met vriendjes op school. Huiswerk maken lukte niet, en in plaats daarvan deed Piet gekke dingen zoals over auto’s heen lopen, opstootjes veroorzaken. Hij was altijd onrustig en in de war. Op zijn twaalfde ging hij roken; eerst sigaretten en daarna joints. Bij de eerste hijs voelde hij een rust over zich komen die hij nog nooit eerder had gevoeld. Het was het begin van een twintig jaar lange verslaving. Eerst alleen aan wiet maar al gauw ook harddrugs. Om die te kunnen betalen pleegde Piet diefstallen, inbraken en op zijn zeventiende zijn eerste overval. Tot zijn 33e leefde hij in een donkere roes van ontberingen, lichamelijke en psychische verwoesting en eenzaamheid. In totaal zat hij tien jaar in detentie.
Op de foto zie je Piet bij de voormalige Bijlmerbajes. De gevangenis is inmiddels gesloopt, maar de muur staat nog.
Herstel
In de cel probeerde hij herhaaldelijk om af te kicken, maar er echt in geloven deed hij niet. Totdat er een geestelijk verzorger bij hem kwam die vertrouwen in hem had, die hem motiveerde maar ook persoonlijke dingen met hem deelde als een gelijke. Piet werd clean en begon vanuit de gevangenis aan een opleiding sociaal werk.
Eenmaal vrij gekomen kwam hij via een hulpverlener bij Narcotics Anonymous en ging hij wekelijks naar de bijeenkomsten. Hij leerde: ik ben geen kansloos persoon. Ik ben ziek. Zijn bewustzijn veranderde, hij kreeg erkenning, en hoop. Sindsdien heeft hij geen drugs meer aangeraakt, en ook niet meer vastgezeten.
Held
Voor je staat iemand die zijn ziekte de baas is geworden. Hij ziet er gezond en verzorgd uit, fit, met een goed geknipt baardje en een stralende lach. Iemand die niks hoeft te verdoven, maar je dichtbij laat komen.
Piet werkte jaren als ambulant begeleider bij HVO-Querido, vooral met verslaafde cliënten, en is intussen projectmedewerker forensische zorg. Daarnaast geeft hij met zijn eigen bedrijf Ikigai coaching en lezingen over verslaving. Hij probeert hoop te geven. Want dat is wat elke verslaafde nodig heeft, weet hij. Af en toe fietst hij door de stad, naar werk of vrienden, en denkt dan: dáár op die stoep sliep ik, zo high als een garnaal. Dat vertelt hij dan aan mensen. En erachteraan: kijk me nu eens – als ik het kan, kun jij het ook.
Het verhaal van Jay
Hel
Die foute vriend waar mensen hun kinderen voor waarschuwen? Dat was Jay.
Als klein jongetje werd Jay misbruikt door iemand uit zijn familie. Het leidde er uiteindelijk toe dat hij op zijn twaalfde uit huis werd gezet. Hij kwam niet in de jeugdzorg, maar kon in een schuurtje wonen. Daarvoor moest hij echter wel huur en boodschappengeld betalen. Zijn krantenwijk was daar natuurlijk niet op bedacht, dus zocht Jay andere inkomstenbronnen. Hij benaderde een familielid dat drugs verkocht en mocht ‘toppen komen knippen’ voor honderd gulden in de week. Al snel mocht hij ook dealen en verdiende hij meer dan genoeg om de huur te kunnen betalen. Waalwijk werd het podium voor vele niet kinderachtige herinneringen: de eerste schietpartij, de keer dat hij soort van per ongeluk werd gestoken met een mes, dealen tussen het spelen met zijn vriendjes door; op elk plein en straathoek gebeurde wel ellende.
Op de foto staat Jay voor zijn ouderlijk huis, waar hij door een familielid jarenlang werd misbruikt. In de omliggende straten vonden de schiet- en steekpartij en het dealen plaats.
Herstel
Een van de plekken waar Jay heel veel kwam om te dealen, was bij de nachtclub. Die lag in een steegje (of dammetje, zoals ze in Waalwijk zeggen), wat ideaal was voor klanten om ongezien te komen kopen, en om te vluchten voor de politie. Als een knipoog van het lot kwam in die nachtclub later de kerk die cruciaal was in zijn herstel. Al tijdens een van zijn periodes in de gevangenis kwam Jay in aanraking met het geloof, maar de ommekeer kwam pas toen hij een ouder echtpaar ontmoette in de christengemeente in Waalwijk, in die voormalige nachtclub dus. Zij sloten Jay en zijn vrouw in hun armen, en brachten hen dichterbij elkaar. Langzaamaan begon hij voor het eerst te geloven in zichzelf, te zien dat hij een plek had in de wereld, en erop te vertrouwen dat er iets goeds kon komen uit alles wat er gebeurd was. Het kon beter. Híj kon beter.
Held
Voor je staat een beer van een vent met een kaal hoofd en een ruige baard. Zijn ogen sprankelen en hij lacht graag. Hij straalt kracht uit, maar ook vrede. In de wijken waar hij vroeger berucht was, zien ze Jay nu graag. Ouders zijn blij als Jay met hun kinderen praat. Op de plekken van al die donkere herinneringen ontstaan mooie nieuwe verbindingen.
Jay heeft de opleiding tot ervaringsdeskundige Howie the Harp net afgerond. Op het eind ervan liep hij stage bij Bijeen, waar hij misschien kan blijven. Sowieso wil hij zijn ervaringen inzetten om anderen te behoeden voor de dingen die hij heeft gedaan en meegemaakt, vooral jongeren, en staat zeer open voor contact en voor organisaties die met hem willen werken. Hij weet dat hij iets positiefs kan betekenen.