Dit artikel verscheen op 5 maart online en in print in AD Utrechts Nieuwsblad.
Bij Enik Recovery College kunnen mensen met psychische of verslavingsproblemen terecht. Er werken geen hulpverleners, maar ervaringsdeskundigen. Een formule die aanslaat, zegt mede-oprichter Ton Verspoor. Deze maand opent in Overvecht de tweede vestiging.
Rond een tafel in de gemeenschappelijke ruimte in de eerste vestiging – in Hoograven – zitten een man of zes te praten en te lachen. Aan de andere kant van de kantine zitten twee vrouwen ingespannen met elkaar te overleggen. Wie hulpverlener is en wie hulp krijgt, is niet te zien. Dat is precies de bedoeling van Enik Recovery College.
„De wereld wordt complexer en de druk op de zorg groter”, zegt Ton Verspoor, die Enik drie jaar geleden oprichtte samen met Martijn Kole. „Steeds meer mensen vallen uit, maar die hoeven niet allemaal een psycholoog en een diagnose te hebben.”
Peer support
Enik werkt met ‘peer support’, vertelt Verspoor. „Mensen die hier komen, helpen elkaar als gelijken. Aan die gelijkwaardigheid heb je volgens ons veel meer dan aan iemand die je vertelt wat je moet doen.”
De kosten van het Recovery College aan de Vaartscherijnstraat worden gedekt door zorgorganisatie Lister en de gemeente, die volgens Verspoor enthousiast is over het principe. „Bij Enik werken we niet met trajecten die al dan niet met succes gevolgd worden”, legt hij uit. „Je kunt niet falen of uitbehandeld zijn. Alles draait om het opbouwen van vertrouwen in het eigen kunnen. Iedereen mag binnenlopen wanneer hij wil. Je hebt geen verwijzing of diagnose nodig en er zijn eigenlijk nooit wachtlijsten.” Er komen zo’n 600 unieke deelnemers per jaar.
De deelnemers, zoals cliënten bewust worden genoemd, krijgen niet alleen hulp, maar geven die ook. Iedereen die betaald of vrijwillig bij Enik werkt, of het nu als baliemedewerker of trainer is, heeft ‘een achtergrond in ontwrichting’. Zelf heeft Verspoor lang geworsteld met verslavingsproblematiek.
Trainersopleiding
Die ervaring met psychische problemen of verslaving wordt wel geprofessionaliseerd. De deelnemers krijgen eerst zelf een trainersopleiding voordat ze werkgroepen en workshops leiden. De WRAP-training (‘wellness recovery action plan’) hoort bij de basis van Enik. Deze training gaat over het maken van een persoonlijk herstelplan en wordt het hele jaar door gegeven. Dat geldt ook voor Enik Retreat, waarbij een deelnemer een midweek intern verblijft.
Verder wordt het scholingsaanbod vooral door de deelnemers zelf gemaakt, zoals een schrijfworkshop of een werkgroep ADHD. „Deze maand gaat de vestiging in Overvecht open, aan de Nekkardreef. Daar zullen andere mensen op afkomen dan hier, dus het scholingsaanbod zal ook anders zijn”, voorspelt Verspoor.
Dierenweide
Sommige deelnemers doen niet mee aan een cursus, maar komen liever langs voor een praatje of om te helpen in de dierenweide. Nienke Buijs heeft de dieren onder haar hoede. Ook zij heeft geworsteld met psychische kwetsbaarheid en de ontwrichting die daarmee gepaard gaat.
„Ik heb altijd veel aan het contact met de dieren gehad”, zegt ze. „Je kunt lekker buiten zijn, je hoofd legen en de dieren knuffelen als je zin hebt.” Buijs volgde ruim een jaar geleden een van de trainingen bij Enik en geeft die nu zelf ook. Mooi aan het werk als ervaringsdeskundige is dat je zelf blijft leren, vindt ze, en dat je je kwetsbaarheden kunt inzetten in plaats van verbergen.
Daarom werkt Enik, zegt Verspoor: „We lossen geen problemen op, we geven mensen de ruimte om die zélf op te lossen.”